W grudniu 2021 r. będą prowadzone badania w zakresie ochrony środowiska naturalnego, związane z budową i funkcjonowaniem Centralnego Portu Komunikacyjnego w następujących obszarach:
1. badania środowiska przyrodniczego,
2. badania jakości wód powierzchniowych,
3. badania jakości powietrza,
3. analiza krajobrazowa,
5. wizja lokalna zabytków i obiektów cennych kulturowo.
1. Badania środowiska przyrodniczego
W grudniu kontynuowane będą badania przyrodnicze mające na celu rozpoznanie środowiska przyrodniczego na podobszarach A, B i C. Przewidywane zakresy badań przedstawiono poniżej:
- Botanika – kontrole podobszaru A w celu zlokalizowania i dokumentacji chronionych mchów, porostów i grzybów, ew. uzupełnienie danych dot. siedlisk przyrodniczych.
- Ptaki (ornitofauna) – podobszar inwentaryzacji określony na Załączniku: ptaki.jpg.
- Ssaki (teriofauna naziemna) – zimowe tropienia dzienne na wyznaczonych transektach.
- Nietoperze (chiropterofauna) – kontrola potencjalnych miejsc hibernacji nietoperzy (Załącznik: nietoperze.jpg).
ZAŁOŻENIA DO INWENTARYZACJI BOTANICZNEJ
Kontrola ukierunkowana na poszukiwanie chronionych gatunków mchów, grzybów i porostów, głównie na obszarach zlokalizowanych na północ od autostrady A2, ew. uzupełnianie informacji dotyczących siedlisk przyrodniczych.
ZAŁOŻENIA DO INWENTARYZACJI PTAKÓW
Prace obejmą zakresem:
- wizyty i liczenia ptaków w lokalizacjach mogących gromadzić stada ptaków zimujących (podmokłe łąki, zbiorniki wodne, duże pola, wysypiska),
- całodniowe obserwacje przelotu prowadzone z 5 punktów obserwacyjnych (dwa razy w miesiącu),
- kontrole gniazd bociana białego oraz gawrona,
- badania transektowe w okresie zimowym (dwa razy w miesiącu)
ZAŁOŻENIA DO INWENTARYZACJI SSAKÓW (POZA NIETOPERZAMI)
Dzienne tropienia ssaków w krajobrazie rolnym. Obserwacje będą realizowane na wyznaczonych transektach prowadzonych drogami utwardzonymi i częściowo drogami polnymi, w zależności od wystąpienia dni z pokrywą śnieżną.
Jakie miejsca będą obiektem prac terenowych i jakie działania obejmują?
Obszarem prac będą ogólnodostępne tereny – polne drogi, łąki, pola, lasy, niewygrodzone zbiorniki wodne i rzeki. Eksperci przyrodnicy będą poruszać się pieszo i pojazdami w sposób niekolidujący z ruchem lokalnym, jak też bez powodowania szkód w uprawach.
Prace obejmą obserwacje, notatki, wykonywanie dokumentacji fotograficznej obiektów badań - bez rejestracji danych osobowych mieszkańców.
Na czym będzie polegała interakcja z mieszkańcami?
Obserwacje w zakresie ptaków, ssaków i siedlisk przyrodniczych zasadniczo odbędą się w sposób nieangażujący mieszkańców i będą prowadzone na terenach ogólnodostępnych. Jedynie obserwacje nietoperzy będą wiązały się z bezpośrednim kontaktem Wykonawcy z właścicielami nieruchomości w celu uzyskania zgody na wejście na teren posesji.
Założenia dla inwentaryzacji nietoperzy:
- w przypadku odnalezienia hibernujących nietoperzy, podjęta zostanie próba nieinwazyjnego oznaczenia przynależności gatunkowej oraz ich policzenia,
- pobyt w obiektach ograniczony będzie do minimum,
- liczący zachowywać się będą jak najciszej, aby oddziaływanie na hibernujące nietoperze było minimalne,
- zwierzęta będą oświetlane latarką możliwie jak najkrócej – jedynie przez czas niezbędny do oznaczenia gatunkowego oraz policzenia,
- liczenia prowadzone będą bez zdejmowania nietoperzy ze ścian kryjówki czy wyciągania ze szczelin.
2. Inwentaryzacja środowiska wodnego
Badania jakości wód powierzchniowych
Założenia dla terenowych badań jakości wód powierzchniowych:
- Badania jakości wód powierzchniowych w zakresie wskaźników fizykochemicznych oraz badania natężenia przepływu w rzekach będą prowadzone w drugiej połowie grudnia 2021 r. przez 1-2 dni, w wytypowanych punktach pomiarowych i będą stanowić element trwającej kampanii pomiarowej. Termin pomiarów przepływu uzależniany jest od sytuacji hydrologicznej, którą można prognozować maksymalnie na ok. 7 dni przed pomiarem. Pomiary natężenia przepływu oraz pobory wód do badań fizykochemicznych odbywają się tego samego dnia lub w zbliżonym terminie, w celu powiązania danych hydrochemicznych z hydrologicznymi.
- Kampania pomiarowa rozpoczęła się w marcu i będzie trwała 12 miesięcy. Zakres i częstotliwość monitoringu wód powierzchniowych zostały określone na podstawie rozpoznania presji związanych z planowaną inwestycją.
- W grudniu br. zostaną oznaczone wskaźniki fizykochemiczne w 29 punktach pomiarowych, dla których przewidziano 12-krotny pomiar w trakcie trwania kampanii pomiarowej.
- Badania natężenia przepływu przewidziano w 15 wytypowanych punktach pomiarowych.
- Zakres badań monitoringowych będzie uwzględniał fizykochemiczne wskaźniki, służące ocenie jakości wód (w tym specyficznych zanieczyszczeń), w zakresie zgodnym z parametrami badanymi w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska.
- Badania pozwolą na ocenę i klasyfikację stanu fizykochemicznego cieku.
- Badania będą prowadzone w korycie rzeki oraz w strefie przybrzeżnej.
- Badania elementów fizykochemicznych będą realizowane przez akredytowane laboratorium, posiadające akredytacje na analizy danych parametrów w pobranych próbkach oraz z użyciem akredytowanych technik pomiarowych i obliczeniowych, zgodnie z polskimi wymogami prawnymi i standardami międzynarodowymi
Jakie miejsca będą obiektem prac terenowych i jakie działania obejmują?
Obszarem prac będą rzeki (koryta cieków, strefa przybrzeżna). Eksperci będą poruszać się pieszo wzdłuż rzek oraz pojazdami w sposób niekolidujący z ruchem lokalnym, jak też bez powodowania szkód w uprawach.
Prace obejmą pobór wód do badań laboratoryjnych oraz pomiar natężenia przepływu w ciekach. Badania odbędą się bez rejestracji danych osobowych mieszkańców.
Na czym będzie polegała interakcja z mieszkańcami?
Badania terenowe w zakresie jakości wód powierzchniowych odbędą się w sposób nieangażujący mieszkańców, będą prowadzone na terenach ogólnodostępnych, wzdłuż cieków.
Jakie działania zostaną podjęte w ramach oceny jakości wód powierzchniowych?
Badania terenowe pozwolą na ocenę stanu wód w następującym zakresie:
Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne: azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosfor ogólny, fosforany;
Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne wymienione w załączniku 14 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 11 października 2019 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego oraz sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, a także środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. 2019 poz. 2149);
Natężenie przepływu wód w ciekach.
Lokalizacja punktów monitoringu wód powierzchniowych została odzwierciedlona na załączniku: monitoring wod.jpg.
3. Badania jakości powietrza
Założenia dla badań jakości powietrza
Badania jakości powietrza dotyczą obecności zanieczyszczeń powietrza w atmosferze. Badane będą poniższe substancje:
- dwutlenek azotu - NO2
- dwutlenek siarki - SO2
- ozon - O3
- BTEX (benzen, toluen, etylobenzen, ksyleny)
- TPH (suma węglowodorów petrochemicznych C6-C16 aromatyczne i alifatyczne – jako tło do użytkowania paliw i produktów ropopochodnych na lotnisku)
- Pył zawieszony PM10 i PM2.5.
Tlenki węgla w obszarach wiejskich są na bardzo niskim poziomie, stąd nie wykonuje się pomiarów tej substancji w terenach rolniczych.
Jakie miejsca będą obiektem prac terenowych i jakie działania obejmują?
Na załączniku punkty_pomiaru_powietrza.jpg wykazano osiem przybliżonych lokalizacji punktów pomiarowych oraz dwa punkty referencyjne odpowiadające punktom pomiarowym z Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ).
Badania prowadzone będą metodą pasywną. Pomiary przeprowadzone będą z użyciem pasywnych próbników dyfuzyjnych. Wszystkie procedury i czynności laboratorium będą w całości dokumentowane jako część systemu prowadzenia laboratorium, który ma pełną akredytację U.K.A.S. (United Kingdom Accreditation Service) zgodności z normą PN-EN ISO/IEC 17025:2005.
Do oceny tła przed-inwestycyjnego wykorzystane będą dane pasywne, jak i dane PMŚ do kalibracji modelu dyspersji.
4. Analiza krajobrazowa
Założenia dla badań terenowych
- W grudniu br. (wykonanie analizy uzależnione jest od występowania roślinności wysokiej na polach uprawnych, głównie kukurydzy) planowane są wyjazdy terenowe w celu pozyskania dokumentacji fotograficznej w tym panoram 360˚ oraz identyfikacji typów krajobrazów.
- Do pozyskania serii fotografii wykorzystany będzie aparat fotograficzny wyposażony w ultraszerokokątny obiektyw typu FishEye o ogniskowej 7,5 mm, z wykorzystaniem głowicy panoramicznej w celu wyeliminowania tzw. błędu paralaksy.
- Dokumentacja fotograficzna z powietrza wykonana będzie za pomocą niewielkiego drona wyposażonego w kamerę.
- Naloty zostaną wykonane przez operatora posiadającego uprawnienia do lotów w kategorii otwartej (A1, A2, A3) oraz w kategorii szczególnej (STS01, NSTS01, NSTS02) potwierdzone stosownymi certyfikatami.
Jakie miejsca będą obiektem prac terenowych i jakie działania obejmują?
- Identyfikacja, charakterystyka i waloryzacja istniejących typów krajobrazów zostanie przeprowadzona w obszarze inwestycji i w 10 km buforze od jego granic.
- Obrazy panoramiczne 360˚ obejmują swoim zasięgiem pełne 360˚ w poziomie i 180˚ w pionie. Obrazy wykonane zostaną na podstawie serii fotografii wykonanych w terenie z wybranych punktów, w każdym kierunku.
- Liczba miejsc, z których wykonywane będą fotografie będzie ustalana na bieżąco w zależności od warunków terenowych.
Procedura wykonania fotografii będzie polegać na
- Ustawieniu statywu wraz z aparatem,
- Regulacji statywu (środka obiektywu) na wysokość 1,7 m,
- Rejestracji współrzędnych geograficznych miejsca wykonania zdjęć za pomocą ręcznego odbiornika GPS,
- Rejestracji kierunku świata za pomocą kompasu,
- Wykonaniu serii 9 fotografii obejmujących pełny widok 360˚.
Na czym będzie polegała interakcja z mieszkańcami?
- Badania terenowe w zakresie wykonania analizy krajobrazowej odbędą się w sposób nieangażujący mieszkańców, będą prowadzone na terenach ogólnodostępnych.
- Eksperci będą poruszać się pieszo oraz pojazdami w sposób niekolidujący z ruchem lokalnym, jak też bez powodowania szkód w uprawach.
- Wszystkie naloty dronem będą wykonywane w zasięgu wzroku operatora, wyłącznie w miejscach do tego przeznaczonych, w zgodzie z obowiązującymi przepisami oraz z zachowaniem wszystkich standardów bezpieczeństwa
Jakie działania zostaną podjęte w ramach oceny oddziaływania na krajobraz?
- Fazą wstępną będzie identyfikacja, charakterystyka i waloryzacja istniejących typów krajobrazów podczas opisanych powyżej badań terenowych.
- Następnie przeprowadzona zostanie ocena wizualnego oddziaływania przedsięwzięcia na krajobraz, z wykorzystaniem autorskiej, ilościowej metody oceny krajobrazu QLA 360 (Quantitative Landscape Assessment) opartej na wykorzystaniu danych wysokościowych w postaci punktów pomiarowych pochodzących z lotniczego skaningu laserowego (LIDAR), zdjęć panoramicznych 360° oraz narzędzi modelowania grafiki 3D.
- W pierwszym etapie wykorzystany zostanie numeryczny model terenu (NMT) i numeryczny model pokrycia terenu (NMPT), który uzupełniony zostanie o trójwymiarowe modele planowanych w ramach CPK obiektów kubaturowych.
- W drugim etapie, z wykorzystaniem narzędzi bazujących na polach widzenia (viewshed), określony zostanie maksymalny zasięg widoczności planowanych obiektów CPK, co ograniczy obszar, w granicach którego przeprowadzona zostanie ocena oddziaływania.
- W etapie trzecim, utworzone będą rendery w postaci panoram 360˚ dla wybranych we wcześniejszym etapie analizy lokalizacji elementów, które prezentować będą wpływ planowanej zabudowy na krajobraz. W celu weryfikacji ich poprawności sporządzona zostanie dokumentacja fotograficzna w postaci naziemnych zdjęć panoramicznych 360˚.
- W czwartym etapie wzdłuż ciągów widokowych (dróg, linii kolejowych) i punktów widokowych znajdujących się w granicach obszarów zabudowanych narażonych na ekspozycję, zostaną wyznaczone punkty, dla których zostaną wyrenderowane panoramy 360˚ i następnie policzone procentowe udziały planowanej zabudowy w panoramie 360˚, które staną się podstawą oceny oddziaływania.
- Wynikiem analizy będzie różnica w procentowym udziale planowanej zabudowy w panoramie 360˚ w stosunku do widoku bez planowanych obiektów CPK wzdłuż ciągów widokowych i punktów widokowych (w tym dominant krajobrazowych). Wartości te staną się podstawą oceny siły oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na krajobraz.
5. wizja lokalna zabytków i obiektów cennych kulturowo
Weryfikacja pozyskanych danych w terenie (zabytki i obiekty cenne pod względem kulturowym)
W grudniu br. planowana jest weryfikacja zebranych danych dotyczących lokalizacji poszczególnych obiektów w terenie – dla tych obiektów, dla których są wątpliwości odnośnie do ich dokładnej lokalizacji (gdy nie można jej jednoznacznie określić na podstawie danych pozyskanych lub przekazanych przez organy).
Wejścia w teren będą się odbywały sukcesywnie w kolejnych gminach, dla których zebrany zostanie komplet danych.
Jakie miejsca będą obiektem prac terenowych i jakie działania obejmują?
Przedmiotem wizji będą miejsca lokalizacji obiektów zabytkowych oraz stanowisk archeologicznych, cennych pod względem kulturowym i historycznym obiektów oraz miejsc zabytkowych lub cennych alei drzew objętych pieczą przez służby ochrony zabytków.
Na czym będzie polegała interakcja z mieszkańcami?
Nie przewiduje się interakcji z mieszkańcami. Badania terenowe będą odbywały się w sposób nieangażujący mieszkańców i będą prowadzone na terenach ogólnodostępnych.
Podczas prac w terenie eksperci prowadzący badania będą nosili imienne identyfikatory wydane przez spółkę Centralny Port Komunikacyjny.
Realizatorem prac jest konsorcjum pod przewodnictwem Arup Polska Sp. z o.o., który dla przedmiotowej inwestycji pełni funkcję Konsultanta ds. ochrony środowiska.
Komplet załączników mapowych można pobrać za pomocą następującego linku: badania środowiskowe grudzień 2021.